Fotoprofilaktyka, czyli jak zadbać o właściwą ochronę przeciwsłoneczną.
Profilaktyka to podstawa, jeśli zależy nam na utrzymaniu zdrowia w dobrej kondycji. Dlatego zwłaszcza w tych słonecznych miesiącach, korzystając z dobrodziejstw jakie niesie dla nas słońce, nie można zapominać o niebezpieczeństwie związanym z niewłaściwą ekspozycją na promieniowanie UV i należy zadbać o właściwą ochronę przeciwsłoneczną.
Promieniowanie UV w istotny sposób wpływa na wygląd i zdrowie skóry. To jeden z głównych czynników środowiskowych odgrywających rolę w procesie starzenia się skóry.
O skrótach i terminach używanych w kontekście promieniowania słonecznego możesz przeczytać w moim poprzednim artykule.
Ten artykuł w formie grafiki znajdziesz na moim koncie na instagramie oraz facebooku.
Co zrobić, by zapewnić skórze właściwą ochronę przeciwpromieniową?
Fotoprotekcja skóry.
Właściwe stosowanie odpowiednich preparatów kosmetycznych przeznaczonych do ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB, dobranych do naszego fototypu skóry, przewidywanej pory oraz czasu ekspozycji słonecznej, naszych nawyków oraz kondycji skóry.
Należy stosować kosmetyki ochronne dopasowane do naszego fototypu skóry i naszego sposobu korzystania ze słońca (pory dnia, długości czasu spędzanego na słońcu, tego, w jaki sposób na to słońce się wystawiamy, rodzaju podejmowanych aktywności) oraz aplikować je w sposób odpowiedni. Co to oznacza? Należy nakładać odpowiednio dużą dawkę preparatu (jako pożądaną dawkę wskazuje się 2 mg na 1 cm2 skóry), odpowiednio wcześnie (ok. 15-20 min przed wyjściem na słońce) oraz regularnie (co 2-3h), gdyż takie czynniki jak kontakt z wodą, pocenie się, aktywność fizyczna, tarcie odzieży i ręczników powodują, że kosmetyk jest usuwany ze skóry i osłabione jest jego działanie.
Pamiętajmy też, że żaden kosmetyk nie zapewni nam 100% ochrony przed słońcem, a żadne opalanie się nie jest bezpieczne.
Przed rozpoczęciem sezonu letniego warto przygotować skórę do zwiększonego kontaktu ze słońcem, korzystając z niego w niewielkich porcjach. Dzięki uaktywnieniu syntezy melaniny skóra stanie się bardziej odporna na przyjmowanie kolejnych dawek promieniowania, bo melanina jest naturalnym filtrem przeciwsłonecznym i wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne.
Unikanie niewłaściwej ekspozycji na promieniowanie UV
Nie zażywaj długich kąpieli słonecznych i unikaj wystawiania się na działanie promieni słonecznych w godzinach południowych kiedy jest ono najsilniejsze (11-15). Podczas ekspozycji w tych godzinach pamiętaj o nakryciu głowy, okularach przeciwsłonecznych i osłonięciu ciała odzieżą. Zrezygnuj z solarium.
Dieta dobra dla skóry
Odpowiednia dieta zapewni nam od wewnątrz ochronę przed promieniowaniem UV i jego negatywnymi skutkami. Powinna być bogata w kwasy omega 3 oraz owoce i warzywa, które są źródłem antyoksydantów, flawonoidów oraz witamin szczególnie ważnych dla kondycji naszej skóry, tj. witamina A, E, C, B3. Ponieważ jednym z niepożądanych działań promieniowania UV jest powstawanie wolnych rodników, niezwykle ważne jest, by dostarczyć z dietą wymiataczy neutralizujących reaktywne formy tlenu. Pamiętaj o odpowiednim nawodnieniu i unikaj używek, które mogą zwiększać wrażliwość skóry na słońce.
Witaminy mające fotoprotekcyjny wpływ na naszą skórę.
Witamina A odpowiada za regenerację skóry, odżywienie i poprawę jej struktury (przyspiesza odnowę komórkową i stymuluje proces tworzenia się nowych naczyń krwionośnych).
Witamina C jest silnym antyoksydantem, dba o wygląd naszej skóry (rozświetla, wyrównuje koloryt, rozjaśnia przebawienia). Jest niezbędna do prawidłowego przebiegu syntezy kolagenu.
Witamina E działa przeciwwolnorodnikowo i pomaga w odbudowie bariery ochronnej skóry.
Witamina B3 również jest antyoksydantem. Wspomaga odbudowę ceramidów, przyczyniając się do ograniczenia utraty wody z naskórka, rozświetla skórę.
Samoobserwacja
Monitoruj stan Twojej skóry. Warto regularnie przyglądać się pieprzykom, znamionom i innym zmianom skórnym, zwłaszcza w miejscach, które na co dzień znajdują się poza zasięgiem naszego wzroku. Nietypowy kształt, kolor czy zaczerwienienie wokół pieprzyka lub znamienia powinny wzmóc naszą czujność. Chroń zmiany skórne przed nadmierną ekspozycją słoneczną. Pamiętaj o regularnych wizytach u dermatologa.
Stosuj ochronę przeciwsłoneczną przez cały rok
Jesteśmy wystawieni na działanie promieniowania słonecznego nie tylko podczas urlopu, gdy leżymy na leżaku, ale przez cały rok. Ważna jest odpowiednia ochrona zwłaszcza w obszarach zaśnieżonych lub w wyższych partiach górskich. Powierzchnia śniegu odbija nawet 85% promieniowania! Stopień ochrony powinien być dostosowany m.in. do pory dnia i roku, warunków atmosferycznych, szerokości geograficznej, wysokości oraz otoczenia (promieniowanie może być odbijane zależnie od rodzaju powierzchni, na którą pada), gdyż to wszystko wpływa na siłę promieniowania.
Zadbaj o dziecko
Skóra dzieci jest bardziej wrażliwa na działanie promieniowania UV, a przez to, że dzieci spędzają zwykle dużo czasu na świeżym powietrzu, są szczególnie narażone na oparzenia słoneczne. Występowanie oparzeń słonecznych przed 15 r.ż. zwiększa ryzyko rozwoju czerniaka złośliwego. Zaleca się u dzieci stosowanie preparatów ochronnych o faktorze co najmniej 30, a 50+ u tych o jasnej karnacji, ze skórą atopową lub tendencją do fotoalergii. Pamiętaj także o nakryciu głowy i okularach przeciwsłonecznych. Dobrym rozwiązaniem jest odzież UV, która jest praktyczniejsza – zapewnia ochronę przez cały czas i nie wymaga ponownej aplikacji, jak ma to miejsce w przypadku preparatów kosmetycznych.
Żródła: Oddziaływanie słonecznego promieniowania ultrafioletowego na organizm człowieka. E. Skórska. Kosmos. Problemy nauk biologicznych. 2016; Szkodliwe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka. M. Ebisz, M. Brokowska. Hygeia Public Health 2015; Pozytywne i negatywne skutki promieniowania słonecznego. J. Węgłowska, A. Milewska. Postępy kosmetologii 2/2011; Świadomość młodego społeczeństwa na temat wpływu działania promieni UV oraz profilaktyka fotostarzenia się skóry. F. Kuros, K. Pinas, K. Skalska, J. Skupień. Kosmetologia estetyczna 4/2019; Kosmetyki ochrony przeciwsłonecznej. Cz. I. Filtry UV oraz ich właściwości. H. Bojarowicz, N. Bartnikowska. Probl Hig Epidemiol 2014; Kosmetyki ochrony przeciwsłonecznej. Cz. II. Wybór optymalnego preparatu. H. Bojarowicz, N. Bartnikowska. Probl Hig Epidemiol 2014.